Aaron Copland var bandarískt tónskáld og hljómsveitarstjóri, almennt talinn vera einn af mikilvægustu persónum bandarískrar klassískrar tónlistar á 20. öld. Hann fæddist 14. nóvember 1890 í Brooklyn, New York, og hóf tónlistarnám á unga aldri. Hann hélt áfram til náms við Institute of Musical Art (nú Juilliard School) í New York borg og síðar við American Conservatory of Music í París. Allan feril sinn var Copland þekktur fyrir hæfileika sína til að blanda saman þáttum bandarískrar þjóðlagatónlistar við klassíska tækni og skapa einstakt og sérstakan hljóm sem oft var kenndur við „ameríska tónlist“. Tónverk hans voru undir miklum áhrifum frá landslagi og menningu Bandaríkjanna og innihéldu oft einfaldar, hnitmiðaðar laglínur og hljómferli. Eitt frægasta verk Coplands er ballettinn „Appalachian Spring“ sem danshöfundurinn Mörtha Graham lét panta árið 1944. Ballettinn segir frá landnemahjónum og samfélagi þeirra sem fagna því að nýr sveitabær er tilbúinn og er þessi ballett almennt talinn að vera eitt mikilvægasta verk bandarískrar klassískrar tónlistar sem samið hefur verið. Tónlistin við ballettinn hlaut Pulitzer-tónlistarverðlaunin árið 1945. Annað af þekktum verkum Copland er hljómsveitarsvítan hans "Fanfare for the Common Man", sem var pöntuð af Sinfóníuhljómsveitinni í Cincinnati árið 1942. Þetta verk var ætlað að vera þjóðræknislegur virðingarvottur fyrir amerískan anda og var fyrst flutt á stríðstíma, þar sem Bandaríkin voru nýkomin inn í seinni heimsstyrjöldina. Verkið er þekkt fyrir kröftugt og hrífandi málmblásturshljóm sem átti að kalla fram þjóðarstolt og samheldni bandarísku þjóðarinnar. Auk starfa sinna sem tónskáld var Copland einnig mikilvægur hljómsveitarstjóri og fræðandi. Hann stjórnaði mörgum af fremstu hljómsveitum Bandaríkjanna, þar á meðal New York Philharmonic, Boston Symphony Orchestra og Philadelphia Orchestra. Hann starfaði einnig sem forstöðumaður Berkshire tónlistarmiðstöðvarinnar í Tanglewood og sem leiðbeinandi margra ungra tónskálda. Allan sinn feril var Copland talsmaður kynningar á amerískri tónlist og var mikill stuðningsmaður þeirrar hugmyndar að klassísk tónlist ætti að vera aðgengileg öllum. Hann taldi að tónlistarhúsið ætti að vera staður þar sem allir væru velkomnir og tónlist ætti að vera hluti af daglegu lífi. Honum voru veitt fjölmörg heiðursmerki og verðlaun, þar á meðal forsetaverðlaunin fyrir frelsi, National Medal of Arts og Kennedy Center heiðursverðlaunin. Aaron Copland lést 2. desember 1990, 90 ára að aldri. Arfleifð hans lifir þó áfram í gegnum tónlist hans, sem heldur áfram að vera flutt og dáð um allan heim. Tónverk hans hafa verið notuð í ótal kvikmyndum, sjónvarpsþáttum og auglýsingum og hafa orðið samofin bandarískri menningu. Hans er minnst sem eins af mikilvægustu tónskáldum Bandaríkjanna á 20. öld og heldur áfram að hrífa og vekja aðdáun nýrra kynslóðir tónlistarmanna og tónlistarunnenda. Aaron Copland (1900 - 1990) |
Hljóðdæmi
Fábrotnar gjafir (Simple gifts) |
Þetta verk var upphaflega samið árið 1848 af Elder Joseph Brackett og þá sem kvekara danslag. Síðar varð verkið vinsælt sem þjóðlag og nýtti Copland sér það í Appalachian Spring sinfóníu sinni árið 1955. Textinn er svohljóðandi:
'tis the gift to be free, 'Tis the gift to come down where we ought to be, And when we find ourselves in the place just right, 'Twill be in the valley of love and delight. When true simplicity is gain'd To bow and to bend we shan't be asham'd, To turn, turn will be out delight 'Till by turning, turning we come round right. |
Fanfare for the common man
|
Í seinni heimsstyrjöld var Copland beðinn að semja stutt verk til að efla baráttuandann en það hafði verið gert í fyrri heimsstyrjöldinni með góðum árangri. Verkið varð síðar að aðal þema í fjórða þætti í Þriðju sinfóníu Coplands. Vinsælar rokkhljómsveitir hafa notað þetta verk á plötum sínum, t.d. Emerson Lake&Palmer (árið 1977 á ,,Works Volume 1" plötunni) og Rolling Stones (árið 1977 á ,,Love You Live" plötunni). |
Myndskreytt útgáfa af verkinu Fanfare for the Common Man
|
Apalachian Spring |